Avrupa Birliği üye ülkeleri 21 Mayıs Salı günü, yapay zekayı düzenlemek için dünyanın ilk büyük yasasına onay verdi.
Avrupa Birliği Konseyi, yapay zekaya yönelik ilk kapsamlı kuralları getirecek olan Yapay Zeka Yasası’nı onayladığını açıkladı.
Yasa’nın temel amacı, yapay zeka teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanımı sırasında güvenlik, etik ve temel hakların korunmasını sağlamak.
Gelin; Yapay Zeka Yasası’nın ana hatlarına daha yakından bakalım.
Risk Temelli Yaklaşım:
Yapay zeka sistemleri, topluma zarar verme ihtimaline göre, risk temelli bir biçimde düzenlenecek.
Yasa, risk düzeyleri açısından “kabul edilemez” olarak değerlendirilen yapay zeka uygulamalarını yasaklayacak.
Yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kamera sistem görüntülerinden alınması, iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama, cinsel yönelim veya dini inançlar gibi hassas verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma; yasak kapsamına girecek.
İnsan davranışını manipüle eden veya insanların zafiyetlerinden yararlanan yapay zeka uygulamaları yasaklanacak.
Eğitim, istihdam, sağlık, kamu hizmetleri, bankacılık, göç ve sınır yönetimi gibi alanlarda kullanılan yapay zeka sistemleri, yüksek risk kategorisinde yer alacak. Yüksek riskli yapay zeka sistemlerine daha katı kurallar getirilecek.
Yüksek riskli yapay zeka sistemleri, vatandaşların sağlık, güvenlik ve temel haklarına yönelik oluşturduğu risklere göre değerlendirilen otonom araçları veya tıbbi cihazları kapsıyor. Ayrıca, yapay zeka algoritmalarında önyargı riskinin bulunduğu finansal hizmetler ve eğitimdeki yapay zeka uygulamalarını da içeriyor.
Şeffaflık ve Gözetim:
Yapay zeka sistemlerde risklerin değerlendirilmesi, azaltılması, kullanım kayıtlarının tutulması, şeffaflık ve insan gözetimi sağlanması gerekecek.
Video, metin, görüntü oluşturma, başka dilde konuşma, hesaplama veya bilgisayar kodu yazma gibi çok çeşitli farklı görevleri yerine getirebilen büyük sistemlere, özel kurallar getirilecek. Söz konusu “genel amaçlı yapay zeka” sistemlerinin, piyasaya sürülmeden önce çeşitli şeffaflık kriterlerine uyması sağlanacak.
Yapay zeka ile değiştirilmiş ses veya video içeriklerinin, açık biçimde etiketlenmesi gerekecek.
Veri Yönetimi ve Güvenlik:
Yapay zeka sistemleri, güvenli ve yüksek kaliteli veri setleri kullanılarak eğitilecek. Veri gizliliği ve güvenliği konularında daha katı düzenlemeler getirilecek.
Etik ve Temel Haklar:
Yapay zeka teknolojileri, Avrupa Birliği’nin temel hak ve özgürlüklerine uygun olarak geliştirilecek. Ayrımcılığı önleyici tedbirler alınacak.
Pazar Gözetimi ve Uygulama:
Avrupa Birliği üye devletleri, yapay zeka sistemlerinin, düzenlemelere uyumunu denetlemek için ulusal gözetim kurumları oluşturacak.
Avrupa Birliği Komisyonu, Yapay Zeka Yasası’nı ihlal eden şirketlere, 35 milyon euro veya yıllık küresel gelirlerinin %7’si kadar para cezası verme yetkisine sahip olacak.
ABD’li Büyük Teknoloji Firmaları Mercek Altında
Avrupa Birliği yasalarındaki değişiklik, OpenAI’ın, Kasım 2022’de, ChatGPT’yi piyasaya sürmesinin ardından geldi. Yetkililer, o dönemde mevcut mevzuatın, yeni ortaya çıkan üretken yapay zeka teknolojisinin gelişmiş yeteneklerini ve telif hakkıyla korunan materyallerin kullanımıyla ilgili riskleri ele almak için gereken ayrıntılardan yoksun olduğunu fark ettiler.
Yeni yasa ile birlikte Google’ın yapay zeka modeli Gemini ve ChatGPT gibi çeşitli yapay zeka teknolojilerinin, yeni kurallara uyması gerekecek.
Yasa, Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlandıktan 2 yıl sonra yürürlüğe girecek.
Avrupa Birliği’nin Yapay Zeka Yasası, yapay zeka teknolojilerinin güvenli, etik ve sorumlu bir şekilde geliştirilmesi ve kullanılması için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Yasa, Avrupa Birliği’nin dijital dönüşüm ve teknolojik gelişmelerde öncü bir rol oynamasını sağlamayı hedefliyor.
